Πέμπτη 25 Απριλίου 2019

Οι Δυνάμεις Κατοχής....

...στο Αγρίνιο





Νύχτα της 21ης προς 22ας Απριλίου του 1941.

Τα πρώτα τμήματα των Γερμανών ανιχνευτών μπαίνουν στο Αγρίνιο. Το πρωί της 22ας Απριλίου μπαίνουν και τα μηχανοκίνητα τμήματα της Γερμανικής Μεραρχίας Leibstandarte , με επικεφαλής τον Διοικητή Μέραρχο Ντίτριχ, της προσωπικής φρουράς του Χίτλερ.


Μία ομάδα Αγρινιωτών τους επιφυλάσσει θερμή υποδοχή με ανθοδέσμες, σε αντίθεση με τις επίσημες τοπικές αρχές που απέχουν και δεν συμμετέχουν στην υποδοχή. Δήμαρχος τότε του Αγρινίου, ο Δημήτριος Βότσης.

Οι Γερμανοί ζητούν να παρουσιαστούν ενώπιόν τους ο Δήμαρχος και οι επικεφαλής της Χωροφυλακής. Θέτουν την Χωροφυλακή υπό τις διαταγές τους και απαιτούν την παρουσίαση του Δημάρχου με την απειλή ότι εάν δεν εμφανιστεί θα διορίσουν ως Δήμαρχο έναν λοχία των ES-ES.

17 Μαΐου του 1941 μπαίνει στο Αγρίνιο η Ιταλική Μεραρχία ΚΑΖΑΛΕ με Μέραρχο Διοικητή, αρχικά τον Κάρολο Ντελόζο, ο οποίος αργότερα αντικαταστάθηκε από τον Μάριο Ματζάνι.

Δικαστικός Επίτροπος της Μεραρχίας ο Μάριο Σολάνα ο οποίος αργότερα παντρεύτηκε την Αγρινιώτισσα Ανδρικοπούλου.
Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943 οι Ιταλοί παραδίνουν την στρατιωτική Διοίκηση στους Γερμανούς. Ανώτερος Διοικητής των Γερμανικών δυνάμεων ήταν ο Ντόλμαν. Οι Γερμανικές δυνάμεις ανήκαν στην Μεραρχία «Εντελβάις» (Άνθος του Βορρά), με επικεφαλής τον Διοικητή Μέραρχο Φον Βάιτς. Διοικητής Φρούραρχος Αγρινίου, ο Μπάουμαν.



Στρατωνισμός των δυνάμεων κατοχής 
και επιταγμένα κτίρια στο Αγρίνιο




Γερμανικό Φρουραρχείο


Οικία Σκαλίγκου

Εγκαταστάθηκε στο ανώγειο τμήμα της οικίας Σκαλίγκου, στην Πλατεία Μπέλλου. Διοικητής: Υπολοχαγός Φόλκμαν. Στο ισόγειο του ίδιου κτιρίου εγκαταστάθηκε ο φρουρός και συνεργάτης του Φρούραρχου Γιόχαν Τέλμαν, ενώ ο ίδιος έμενε στο ανώγειο σπίτι του ζαχαροπλάστη Πολέμαρχου Ζήνα επί της Παπαστράτου και Δημοτσελίου.
Ο Φρούραρχος Μπάουμαν έμενε αρχικά στο σπίτι των Σωχωριταίων, επί της οδού Μπαϊμπά και αργότερα στο σπίτι του Λάμπρου Παπαβασιλείου επί της Παπαστράτου.



Ξενοδοχείο "Ακροπόλ"
Γκεστάπο
Στεγάζονταν στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ», στην Πλατεία Μπέλλου, με διοικητή τον λοχαγό Όλλενχάουερ.
Παράρτημα της Γκεστάπο, στεγάζονταν στο σπίτι του Ηλία Λέκκα, στην οδό Σκίπη.





Γερμανική Γενική Στρατιωτική Διοίκηση Στερεάς
Στεγάζονταν στο σπίτι του Μεγαπάνου, απέναντι από την Εθνική Τράπεζα, με διοικητή τον συνταγματάρχη Όττο.


Κομμαντατούρ
Στεγάζονταν στο σπίτι του Ματσούκα, στον σιδηροδρομικό σταθμό, με φρούραρχο τον συνταγματάρχη Τόρμαν (κατ’ άλλους Τέλμαν).


Οικία Ματσούκα. 

Λέσχη Γερμανών στρατιωτών
Ήταν στο ακίνητο των αδελφών Κοντογιώργου, στην Πλατεία Μπέλλου.


Λέσχη αξιωματικών Γερμανών
Ήταν στο καφενείο "Παλλάδιο", στην Πλατεία Μπέλλου.



Γερμανικές και Ιταλικές αποθήκες φαρμάκων

Ιταλική Καραμπινιερία
Οι αποθήκες φαρμάκων στεγάστηκαν στο σπίτι του Αριστείδη Σχισμένου, επί των οδών Μπαϊμπά και Κακαβιά.
Στο ίδιο κτίριο στεγαζόταν η Ιταλική αστυνομία-Καραμπινιερία. Το Α΄Αστυνομικό Τμήμα της Καραμπινιερίας στεγάστηκε στο σπίτι του Μιχαήλ Μανιάτη, επί των οδών Ηλία Ηλιού και 39ου Συντάγματος. Στο ίδιο κτίριο ήταν και το σπίτι του Ιταλού Λοχαγού Καραμπινιερίας, Βίτα. Το Β’  Αστυνομικό τμήμα της Καραμπινιερίας στεγάστηκε επί της οδού Χ. Τρικούπη στην οικία Ρήγα.


Οικία Ρήγα, 1943



Ιταλικό Φρουραρχείο
Στεγάστηκε στο σπίτι του Χρήστου Αθανασόπουλου, πράκτορα εφημερίδων, επί των οδών Αναστασιάδη και Δαγκλή.

Ιταλοί στρατιώτες στο Αγρίνιο.
Η φωτογραφία είναι της Μαρίας Rixinger



Ιταλικό Στρατοδικείο
Είχε την έδρα του στο Β΄Δημοτικό Σχολείο και στον Α' Παιδικό Σταθμό.


Αναρρωτήριο-Νοσοκομείο Γερμανών
Στεγάστηκε στον πρώτο όροφο του Παπαστρατείου Γυμνασίου


Παπαστράτεια Εκπαιδευτήρια κατά την
περίοδο της κατοχής


Αναρρωτήριο-Νοσοκομείο Ιταλών
Στεγάστηκε στον πρώτο όροφο του διπλανού 5ου Δημοτικού Σχολείου

Μαγειρεία Γερμανών και Ιταλών
Στεγάστηκαν στο υπόστεγο των Παπαστρατείων Εκπαιδευτηρίων. Επίσης υπήρχαν και μαγειρεία στην πλατεία Καραπανέικα, στην αποθήκη του Χρήστου Κομπορόζου.


Γραφεία ES-ES

Οικία Γιάννη Χαραλαμπίδη.
Το άντρο των ES-ES
Είχαν την έδρα τους επί της Δεληγιώργη 13 στο ιατρείο του Σκιαδά. Επίσης υπήρχε παράρτημά τους στην οικία του Γιάννη  Χαραλαμπίδη. Διοικητής ο Μίλερ Μπάουμαν. Ο Μίλερ Μπάουμαν έμενε κοντά στις φυλακές της Αγίας Τριάδος.


Γερμανικές αποθήκες πυρομαχικών
Στεγάζονταν σε λιοστάσια στον Άγιο Ιωάννη τον Ρηγανά.

Τάγματα Ασφαλείας
Όταν μπήκαν στο Αγρίνιο στρατωνίστηκαν στις καπναποθήκες Αβραμίκου και Παναγόπουλου. 
Το Διοικητήριο Ταγμάτων Ασφαλείας με τον διοικητή των Ταγμάτων, Γεώργιο Τολιόπουλο, τον υποδιοικητή Αριστείδη Αρσένη και 11 ταγματάρχες, εγκαταστάθηκαν στην οικία Κουμουνδούρου επί της οδού Μακρή 15.
Στην οικία του γιατρού Πιτιά επί της οδού Βλαχοπούλου στεγάστηκε το τμήμα μεταγωγών των Ταγμάτων Ασφαλείας.

Φυλακές
Βρισκόταν στην Αγία Τριάδα.
Τα υπόγεια των καπναποθηκών Παναγόπουλου χρησιμοποιήθηκαν σαν φυλακές ανδρών και το σπίτι του Γεωργίου Μπαζώνη απέναντι από τις καπναποθήκες Παναγόπουλου επί της οδού Γρίβα 23 χρησιμοποιήθηκαν σαν φυλακές γυναικών.

Άλλα επιταγμένα κτίρια 

Πολλά σπίτια στο Αγρίνιο επιτάχθηκαν και στεγάστηκαν υπηρεσίες των δυνάμεων κατοχής καθώς και  Γερμανοί και Ιταλοί αξιωματούχοι. 
Μερικά από αυτά ήταν το σπίτι του γιατρού Σκαλτσά επί της Παπαστράτου. Εκεί έμενε ο μηχανικός Μάριο Ανιόλι. Σ' αυτόν είχαν αναθέσει οι Ιταλοί την επέκταση της υπάρχουσας σιδηροδρομικής γραμμής έως την Αλβανία. Βοηθός του Μάριο Ανιόλι ήταν ο Ρώσος Ιβάνωφ ο οποίος έμενε στην οδό Παναγοπούλου 14 στην οικία Παπαλένη. Στο ίδιο κτίριο στεγάζονταν το    γραφείο και το μηχανουργείο για την επέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής.
Απέναντι από το σπίτι του Πολέμαρχου Ζήνα επί της Παπαστράτου έμενε ο Ανώτερος Διοικητής των γερμανικών δυνάμεων Φον Βάις.
Στο σπίτι του Δημητρίου Τσακανίκα (πρώην Δημάρχου) επί της Χαριλάου Τρικούπη έμεναν Γερμανοί αξιωματούχοι.
Στο σπίτι του αλευρέμπορα Χρήστου Παπανδρέου επί της Μπαϊμπά έμενε ο αξιωματικός της Γκεστάπο, Μίλερ.
Σε σπίτι στην πλατεία Καραπανέικα έμεναν ο Συνταγματάρχης Κέζερλιγκ, ο Ταγματάρχης Μπούσμαν και ο Λοχαγός Ρίχτερ. 
Σε σπίτι επί της οδού Κακαβιά 20 στεγάζονταν τα γραφεία της Διοικητικής Μέριμνας.
Η μουσική μπάντα των Ιταλών στεγάστηκε σε κτίριο επί της οδού Δ. Σταΐκου 14.
Οι κλίβανοι της Μεραρχίας Καζάλε στεγάστηκαν σε κτίριο επί της οδού Βότση 15.
  
Επιταγμένα ακίνητα ήταν επίσης οι αποθήκες Χαριλάου Φαρμάκη, Αβραμίκου, Παπαστράτου, Παναγοπούλου, Παπαπέτρου, Κόκκαλη.



ΠΗΓΗ: "Το Αγρίνιο" του Κώστα Μαραγιάννη
Share
Divider Graphics
~Αγρίνιο...Γλυκές Μνήμες~

Κυριακή 7 Απριλίου 2019

Χαλκούνια



ΕΘΙΜΟ ΧΑΛΚΟΥΝΙΩΝ

Την Μεγάλη Παρασκευή, κατά την περιφορά των επιταφίων, υπάρχει η συνήθεια να καίγονται χαλκούνια, χάρτινοι κύλινδροι γεμισμένοι με μπαρούτη.
Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση αυτού του εθίμου που έχει τις ρίζες του στον καιρό της Τουρκοκρατίας.


Μία εκδοχή λέει ότι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο Βραχώρι υπήρχε μία μεγάλη κοινότητα από διακόσιες Εβραϊκές οικογένειες. Η κοινότητα αυτή βρισκόταν σε συνεχή έχθρα με τους ορθόδοξους Χριστιανούς Βραχωρίτες. Παρά την δουλεία, οι Έλληνες μπορούσαν να τελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα ύστερα από ειδικές παραχωρήσεις με την επέμβαση των Χριστιανικών Δυνάμεων. Έτσι μπορούσαν να περιφέρουν και τους Επιταφίους τους την Μεγάλη Παρασκευή. Τότε οι Εβραίοι θέλοντας να εκθέσουν τους Χριστιανούς απέναντι στους κατακτητές, έμπαιναν στην πομπή της περιφοράς και δημιουργούσαν επεισόδια. Κατά την περιφορά πετροβολούσαν τα τουρκικά αρχοντόσπιτα, έβριζαν τους Τούρκους και τις τουρκικές αρχές. Εκ των υστέρων υποστήριζαν ότι οι θρησκευτικές αυτές συγκεντρώσεις θα μπορούσαν να μετατραπούν σε επανάσταση.
Τότε οι Έλληνες αναγκάστηκαν να πάρουν τα μέτρα τους, ζητώντας από τους Τούρκους να τους επιτραπεί η χρήση των χαλκουνιών για να κάνουν μία ζώνη ασφαλείας γύρω από την πομπή της περιφοράς των επιταφίων.

Άλλη εκδοχή λέει ότι η χρήση των χαλκουνιών ήταν ένας ευρηματικός τρόπος των Βραχωριτών για να δοκιμαστεί η ποιότητα της μπαρούτης, πριν χρησιμοποιηθεί για τις μάχες εναντίον των Τούρκων κατακτητών.
Μία τρίτη εκδοχή λέει ότι το έθιμο επεκράτησε από την περίοδο των πρώτων μεταπελευθερωτικών χρόνων και ήταν μία μορφή συγκρούσεων μεταξύ των Σουλιωτών που κατοικούσαν στην δυτική πλευρά της πόλης και των Βραχωριτών που κατοικούσαν στην ανατολική πλευρά της πόλης με διαχωριστική γραμμή το ρέμα που διέσχιζε το κέντρο της πόλης.
Υπάρχει βέβαια και η εκδοχή ότι είναι μία αναπαράσταση της εικόνας που μας περιγράφει ο Ευαγγελιστής την στιγμή που ξεψυχούσε ο Ιησούς. «…και ιδού το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις τα δύο από άνωθεν έως κάτω, και η γη εσίσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν. Και τα μνημεία ηνεώχθησαν και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθησαν…»

Το έθιμο έχει καταργηθεί αρκετές φορές στο παρελθόν λόγω των ατυχημάτων που πολλές φορές συνέβαιναν. Υπήρχαν, δε,συλλήψεις και φυλακίσεις χαλκουνάδων. Αναφέρεται ότι στις φυλακές Μεσολογγίου έχουν βρεθεί σημειώματα στους τοίχους των κελιών με αναφορές φυλακισμένων στην ποινή τους λόγω ρίψης χαλκουνιών. Παρ’ όλα αυτά το έθιμο αναβίωνε κατά περιόδους και πλέον είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα της πόλης.


 Ολόκληρες οικογένειες μήνες πριν την Μεγάλη Παρασκευή  αρχίζουν την ετοιμασία των χαλκουνιών. Οι Γιωτοπουλαίοι, Παπαλένηδες, Ζυματουραίοι, Ζαβραίοι και άλλοι κράτησαν το έθιμο ζωντανό και αργότερα ο Πολίτης, Πετσώρης, Κούκας, Τσιρώνης, Ζανάκος, Καζαντζής, Λιακατάς και πολλοί άλλοι.


   Φέτος, η «ΔΡΩ-Κίνηση Πολιτών για την Αιτ/νία» (https://drw.gr/ )*** αποφάσισε να καταθέσει  Δήλωση Πρόθεσης Υποβολής Δελτίου Στοιχείου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς  για ένταξη του αγρινιώτικου εθίμου των χαλκουνιών στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τελικά εγκρίθηκε η υποβολή του φακέλου της.
 Αυτή η επιτυχία προέκυψε γιατί τα Χαλκούνια πληρούν, σε αδρές γραμμές, τις κύριες προδιαγραφές που ορίζει η Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003). Με τον όρο άυλη πολιτιστική κληρονομιά εννοούμε τις πολιτισμικές εκφάνσεις που δεν έχουν απτή, υλική διάσταση, άρα τον πολιτισμό των απλών ανθρώπων, τον πολιτισμό της καθημερινότητας: εθιμικές επιτελέσεις, γνώσεις, πρακτικές, παραδόσεις που συχνά είναι πολύ βαθιά ριζωμένες στον χρόνο, καθορίζοντας όμως ακόμα και σήμερα τη συλλογική μας μνήμη και ταυτότητα, την ατομική και συλλογική μας αυτογνωσία.
Τελικός στόχος της ΔΡΩ είναι η εγγραφή του εθίμου των χαλκουνιών στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, πράγμα που προϋποθέτει την πρόκριση του φακέλου στο Β΄ και Γ΄ Στάδιο των Διαδικασιών Εγγραφής Στοιχείων.
Στο Β΄ Στάδιο ερχόμαστε σε επαφή με τους επιτελεστικούς φορείς, δηλαδή με τα άτομα που διατήρησαν και μεταφέρουν στους νεότερους στην πρακτική του εθίμου, καθώς και τους θεσμικούς φορείς της κοινότητας, όπως ο Δήμος, το Πανεπιστήμιο, σύλλογοι και συλλογικότητες. Απώτερος στόχος της δημόσιας διαβούλευσης είναι η προαγωγή του διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ κοινοτήτων φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, εξειδικευμένων επιστημόνων και διοίκησης.
Έτσι θα προκύψει το δελτίο και το λοιπό συνοδευτικό τεκμηριωτικό υλικό που αποστέλλονται στα μέλη της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για την εφαρμογή της Σύμβασης. Η Υποβολή Δελτίου Στοιχείου ΑΠΚ προς επεξεργασία υπάγονται στο  Γ΄ Στάδιο το οποίο είναι το τελικό και το στοιχείο είτε εγγράφεται με Υπουργική Απόφαση στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είτε η εγγραφή του, με τη μορφή που υποβλήθηκε το συγκεκριμένο Δελτίο, απορρίπτεται. Ελπίζουμε ότι όλα θα πάνε καλά.



***   Η ΔΡΩ-Κίνηση Πολιτών για την Αιτ/νία (https://drw.gr/ ) είναι μια κίνηση, για τη στήριξη και τη δυναμική προώθηση κάθε ουσιωδώς αναπτυξιακής πρότασης που θα βασίζεται στο ιστορικό, πολιτιστικό και φυσικό κεφάλαιο του Νομού μας. Από τους βασικούς της  σκοπούς είναι να ωθήσει την κοινότητα να γνωρίσει την ιστορία και τις προοπτικές, να αναγνωρίσει τις δυνατότητες της και να προχωρήσει στην συγκρότηση συλλογικής ταυτότητας.



Ο Δήμαρχος Γ. Παπαϊωάννου και ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Σταυρόπουλος
Πυροδοτώντας το έθιμο
1960