Κυριακή 22 Μαρτίου 2020

«ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΑΔΗ, η ηρωίδα της Αντίστασης»




Το βιβλίο του Φίλιππα Γελαδόπουλου «ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΑΔΗ η ηρωίδα της Αντίστασης», σας παρουσιάζουμε σήμερα.





Ίσως η μνήμη και η προσφορά της να είχε σβήσει για πάντα - όπως τόσων ανθρώπων στα μεταπολεμικά χρόνια - αν ο Φίλιππας Γελαδόπουλος, δεν είχε δει το σπίτι της.

Ήταν γύρω στα '59-'60 όταν πρωτoαντίκρισε ένα έρημο σπίτι, πνιγμένο σε άγρια βλάστηση και περικυκλωμένο από πελώρια δέντρα... Ρώτησε και έμαθε ότι το σπίτι αυτό έμενε έτσι από τότε που σκοτώθηκε η ιδιοκτήτρια του, σε ηλικία 37 χρόνων, κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες.

Ο Γελαδόπουλος φωτογράφισε το σπίτι και έβαλε σαν έναν από τους στόχους της ζωής του να ανακαλύψει την πραγματική Μαρία Δημάδη και τους δολοφόνους της.

Η έρευνά του ξεκίνησε το 1962 και κράτησε πάνω από είκοσι χρόνια: κομμάτι κομμάτι κατάφερε να ανασυνθέσει το πραγματικό πρόσωπο της ξεχασμένης πατριώτισσας. Όμως το σπίτι αυτό που θα έπρεπε να είχε διατηρηθεί και να κηρυχτεί ιστορικό μνημείο, σήμερα δεν υπάρχει πια... Το γκρέμισαν (!)

Ο σαραντάχρονος τότε συγγραφέας Γελαδόπουλος περιόδευσε σ' όλη την Ελλάδα, μίλησε με εκατοντάδες ανθρώπους, πέρασε περιπέτειες για να μπορέσει να ολοκληρώσει αυτή την έρευνα, την τόσο δύσκολη σε επικίνδυνες εποχές.

Πρώτα μιλάει με τους ανθρώπους γύρω από το σπίτι της - τον μπακάλη, τον υδραυλικό, τη μοδίστρα της, τους γείτονες. Πηγαίνει στα Τρίκαλα, όπου γνωρίζεται με μια φίλη της, γυμνασιάρχη, ταξιδεύει στην άλλη άκρη της Ελλάδας, για να μιλήσει με έναν πρώην χωροφύλακα στο Αστυνομικό Τμήμα Αγρινίου. Φτάνει με λεωφορείο σε απομακρυσμένα χωριά όπου αλωνίζουν τα ΤΕΑ και τα ΜΕΑ.

Ότι μαθαίνει για τη Δημάδη τα γράφει συνοπτικά με καθαρά γράμματα σε χαρτάκια που κρύβει σε μπουκάλια και τα θάβει στον κήπο του σπιτιού του (γιατί εν τω μεταξύ δεχόταν επισκέψεις της αστυνομίας).

Διάσπαρτη η ύπαρξη της Μαρίας Δημάδη κάτω από το χώμα, θα περιμένει εκεί μέχρι το 1984, που ο ερευνητής μάθαινε επιτέλους ποιοι ήταν οι δολοφόνοι της.

Τότε κυκλοφορεί την ιστορία της σε βιβλίο «Μαρία Δημάδη, η ηρωίδα της Αντίστασης» που κυκλοφόρησε σε δύο εκδόσεις και εξαντλήθηκε. Ακολούθησε το βιβλίο «Μνήμες και ελεγεία» με 57 ποιήματα αφιερωμένα στη μνήμη της απ' όλο τον κόσμο.



Διαβάστε για την ζωή και την δράση της Αγρινιώτισσας Μαρίας Δημάδη….

Σάββατο 21 Μαρτίου 2020

Το Αγρίνιο του 1928......



....με την ματιά ενός αρθρογράφου 
του Νεολόγου Πατρών.

Ένα άρθρο του 1928, ενός αρθρογράφου της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ» των Πατρών, με τις εντυπώσεις που του άφησε το Αγρίνιο των 25.000 κατοίκων τότε.
Χαρακτηρίζει το Αγρίνιο σαν την μοναδική πόλη με τους περισσότερους κατοίκους εκατομμυριούχους και σαν «μικρό Παρίσι».
Αρχίζει με την άφιξή του στον σιδηροδρομικό σταθμό,  συνεχίζει με τις εντυπώσεις του από τις πλατείες της πόλης, την ρυμοτομία και τους δρόμους που τότε ήταν υπό κατασκευή. Κλείνει την περιγραφή του με αναφορά στον ηλεκτροφωτισμό της πόλης. 
 Στο δεύτερο μέρος γράφει για την εμπορική κίνηση, για τις καπναποθήκες, για το «κομμουνιστικόν στοιχείον» στην πόλη, για το Ταχυδρομείο και το Τηλεγραφείο. Αναφέρεται επίσης στα σχολεία της πόλης, στο Ειρηνοδικείο και το Πταισματοδικείο, στα κέντρα διασκέδασης, στις δύο Τράπεζες που υπήρχαν τότε, στο Γυμναστήριο του Παναιτωλικού καθώς και στους γιατρούς και δικηγόρους της πόλης.
Τέλος κάνει αναφορά στις εφημερίδες που εκδίδονταν τότε στο Αγρίνιο, «Το Θάρρος» και «Το Φως».


Divider Graphics
~Αγρίνιο...Γλυκές Μνήμες~

Κυριακή 15 Μαρτίου 2020

1934...Γέννησις τέρατος


Βρισκόμαστε στο 1934 και μία γέννηση στην κλινική του Μενέλαου Δανέλλη...γίνεται πρωτοσέλιδο στις τοπικές εφημερίδες.
Στην εφημερίδα του Αγρινίου "ΤΟ ΦΩΣ", στο φύλλο της 30ης Σεπτεμβρίου του 1934 διαβάζουμε:



Εφημερίδα «ΤΟ ΦΩΣ»
30 Σεπτεμβρίου 1934
ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΕΡΑΤΟΣ
Μία φήμη περί γεννέσεως ενός τέρατος εις την Κλινικήν του ιατρού της πόλεώς μας κ. Μενελάου Κ. Δανέλλη, μας έφερε προχθές, δια να διαπιστώσωμεν την αλήθειαν, εις την κλινικήν του.
Ο κ. Δανέλλης όλως προθύμως μας έδειξε το γεννηθέν τέρας, το οποίον φυλάσσει εντός φιάλης περιεχούσης υγρόν αντισηπτικόν. Το τέρας ομοιάζει μάλλον προς πίθηκον. Η κεφαλή του δεν φέρει εγκέφαλον, στερουμένη μετωπικού οστέος και κρανίου, οι οφθαλμοί του προεξέχουν και είναι βλοσυροί, τα δε ώτα μεγάλα και φέρονται προς τα πλάγια, αι χείρες του είναι μεγαλύτεραι των φυσιολογικών φθάνουσαι κάτωθι των γονάτων, οι δε δάκτυλοι των ποδών του είναι μεγάλοι σχεδόν ως οι της χειρός, υπενθυμίζοντες τους δακτύλους των πιθήκων.
Ηρωτήσαμεν τον ιατρόν κ. Δανέλλην τι είναι τέρας και ποία τα αίτια τα προκαλούντα την γέννησιν τούτων. Ο κ. Δανέλλης μας είπε σχετικώς τα εξής:
-Τέρας εν τη φυσιολογία καλείται παν οργανωμένον σώμα ζωικόν ή φυτικόν, εμφανίζον διάπλασιν και μορφήν ασυνήθη και μη φυσικήν εν τω συνόλω ή κατά τινά των μερών αυτού.  Προκειμένου περί ανθρώπου η τερατώδης διάπλασις ή τερατοπλασία είναι σοβαρά ανωμαλία οργανώσεως του σώματος, καθιστώσα δυσχερή ή αδύνατον την διαξαγωγήν μιάς ή πλειόνων λειτουργειών και συνιστώσα πλημμελή διαμόρφωσιν του ατόμου. Τα τέρατα είναι ή απλά και μονοφυή ή διπλά και διφυή.

Διαφήμιση της Κλινικής Δανέλλη
στον τοπικό τύπο του 1931

Δηλαδή εις την κατηγορίαν των μονοφυών υπάγονται τα μονά τέρατα, εκείνα τα οποία παρουσιάζουν τας εξής ανωμαλίας:
1)      Εξεγκέφαλα (ο εγκέφαλός τους είναι εκτός του κρανίου)
2)      Ανεγκέφαλα (άνευ εγκεφάλου)
3)      Κυκλοκέφαλα (με ένα μάτι όπως ο κύκλωψ)
 και άλλα εις την δευτέραν κατηγορίαν των διφυών, εις την οποίαν υπάγονται τα διπλά τέρατα:
1)      Πυγοπαγή (τα οποία έχουν κοινόν ιερόν οστούν)
2)      Ξιφοπαγή (τα οποία έχουν ενωθή κατά το στέρνον  ή άλλα κατά τας πλευράς).
Τοιαύτα ιστορικά παραδείγματα ήσαν οι Σιαμαίοι αδελφοί ηνωμένοι, ζήσαντες από του 1811 μέχρι του 1874, νυμφευθέντες και αποκτήσαντες πολλά τέκνα.
Επίσης ξιφοπαγείς ήσαν οι δύο αδελφοί  Doodica και Ridica, γεννηθέντες εις τας Ινδίας το 1888 και το 1902 αποχωρισθέντες εις το Παρίσι και αι αδελφαί  Μαρία-Ροζαλία, εξ ων μετά την εγχείρησιν επέζησεν η μία.
3)      Τα ισχυοπαγή τέρατα μεθ’ ενός κορμού, 4 χειρών και 4 ποδών. Τοιαύτα εγεννήθησαν τω 1890 εις Wiscosin της Νοτίου Αμερικής και απέθανον μετά 8 μήνας εξ οστρακιάς,
4)      Δικέφαλον, ισχυοθωρακοπαγές, διβράχιον, δίπουν, ένας κορμός δύο κεφαλαί,
5)      Θωρακοπαγές, τριβράχιον, τρίπουν,
6)      Θωρακοπαγές, τετραβράχιον και δίπουν και άλλα με ένα πρόσωπον τετράφθαλμα κ.λ.π.
Διαφήμιση της Κλινικής Δανέλλη
στον τοπικό τύπο το 1932



Η αιτιολογία της γεννέσεως των τεράτων παραμένει ακόμη σκοτεινή. Εις την αρχαίαν εποχήν απέδιδον την γέννησιν των τοιούτων τεράτων εις την οργήν των Θεών ή εις την δαιμονικήν συνεργίαν, μετά εις την νοσηράν κατάστασιν ή του σπέρματος ή του ωού. Αλλά και αυτή η θεωρία κατέπεσεν. Άλλοι παραδέχονται ότι τούτο οφείλεται εις την συνεύρεσιν ομαίμων, ως αδελφών, ή πατρός μετά κόρης. Τελευταίως ότι η σύφιλις και ο αλκοολισμός παίζουν σπουδαίον ρόλον, μερικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι είναι ενοχοποιητική εις την γέννησιν τοιούτων.


Share
Divider Graphics
~Αγρίνιο...Γλυκές Μνήμες~

Τρίτη 10 Μαρτίου 2020

Κυριακή 8 Μαρτίου 2020

Κωνσταντίνος Χατζόπουλος

(Ο ίδιος έγραφε το όνομα του χωρίς -ν Κωσταντίνος)
1868-1920

Φέτος, κλείνουν 100 χρόνια από τον θάνατο του Κώστα Χατζόπουλου. 
Ο Δήμος Αγρινίου, σε πρόσφατο δημοτικό συμβούλιο κήρυξε το 2020 ως "Έτος Κωνσταντίνου Χατζόπουλου". 
Κατά την διάρκεια του έτους θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις αφιερωμένες στην μνήμη του.




Η οικογένεια Στάικου ήταν από τις πιο παλιές οικογένειες προυχόντων του Αγρινίου. Ήταν ως επί το πλείστον στρατιωτικοί και πολιτικοί. Ως οπλαρχηγοί έπαιξαν μεγάλο ρόλο στον αγώνα για την απελευθέρωση του έθνους από τους Τούρκους κατά το 1821. Μεταξύ αυτών και ο Ζαχαρίας Στάικος.

Ο Ζαχαράκης (Ζαχαρίας) Στάικος έλαβε μέρος στην 2η πολιορκία του Μεσολογγίου με 80 Βραχωρίτες, όπου τραυματίστηκε κατά την έξοδο. Διετέλεσε πληρεξούσιος του Βραχωριού στην Γ’ Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνος το 1827.

Σωτήρης Στάικος

Κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου τα δύο παιδιά του, ο Σωτήρης και η Ελένη πιάστηκαν αιχμάλωτοι από τους Τούρκους και η Ελένη μεταφέρθηκε σε ένα χαρέμι στο Μοναστήρι της Μακεδονίας. Κατά την διάρκεια της αιχμαλωσίας της έχασε το ένα μάτι της. Ο αδελφός της Σωτήρης, που στο μεταξύ είχε δραπετεύσει, κατάφερε και την απελευθέρωσε. Δεν παντρεύτηκε ποτέ και σύμφωνα με τα ήθη του τόπου δεν παντρεύτηκε και ο αδελφός της.

Ελένη Στάικου
 Μετά την απελευθέρωση, ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες που προσέφερε στον Αγώνα, το Κράτος χάρισε στον Ζαχαρία μεγάλη περιουσία που ανήκε στους Τούρκους. Η περιουσία αυτή πέρασε στα χέρια των παιδιών του, Σωτήρη και Ελένης.  Μη έχοντας απογόνους, ο Σωτήρης υιοθέτησε την μικρή βαφτιστήρα της Ελένης, Θεοφάνη Δάτσικα. Η φήμη που κυκλοφορούσε ότι η Θεοφανία ήταν πραγματικό παιδί του Σωτήρη Στάικου δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.

Η Θεοφάνη παντρεύτηκε σε ηλικία 16 χρονών με τον Γιάννη Χατζόπουλο, έμπορο από τον Βάλτο. Εγκαταστάθηκαν στο Αγρίνιο και απέκτησαν 7 παιδιά. Πέντε αγόρια, τον Κωνσταντίνο, τον Γεώργιο, τον Ζαχαρία, τον Αγαμέμνονα και τον Δημήτριο και δύο κορίτσια, την Αλεξάνδρα και την Ασπασία .

Γιάννης Χατζόπουλος


Ο Δημήτρης,(Μήτσος-Μποέμ) γεννημένος το 1872, ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία. Ο Ζαχαρίας, γεννημένος το 1882, σπούδασε νομικά και συμπλήρωσε τις σπουδές του στη Γερμανία. Ασχολήθηκε επίσης με τη δημοσιογραφία κυρίως ως πολιτικός αρθρογράφος. Εργάστηκε σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες. Έμεινε πολλά χρόνια στο εξωτερικό και δούλευε ως ανταποκριτής αθηναϊκών εφημερίδων υπογράφοντας τα άρθρα του με το ψευδώνυμο «Ζ. Χατζό». Ο Αγαμέμνων σπούδασε ιατρική. Ο Γεώργιος ασχολήθηκε με τα κτήματα της οικογένειας.

Πρωτότοκος γιός ο Κωνσταντίνος.

Γεννήθηκε στις 11.5.1868 στο Βραχώρι. Αφού τελείωσε τις τέσσερις τάξεις του δημοτικού σχολείου και τις τρεις του σχολαρχείου Αγρινίου, συνέχισε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο Μεσολογγίου.

Ο Κων/νος Χατζόπουλος, μαθητής


Ο Κωστής Παλαμάς, ένας από τους θαυμαστές του, ενθυμούμενος τα κοινά μαθητικά τους χρόνια στο Μεσολόγγι, γράφει: "...τον αγναντεύω όξω από το σπίτι μου μαθητούδι, έφηβο, να προχωρεί στο δρόμο, φροντισμένο, κομψοντυμένο, στα κατάλευκα. Ύστερα από χρόνια βρεθήκαμε ανταμωμένοι στην Αθήνα. Εγώ πρεσβύτερος, κάπως ακουσμένος με τους στίχους μου, σκόρπιους εδώ κι εκεί. Ο Χατζόπουλος ήταν ένα έξυπνο παιδί, ζωηρό, ανυπόταχτο, διαχυτικό ή συμμαζεμένο, μα αξιαγάπητο, που μου κίνησε την προσοχή, μου ξύπνησε τη συμπάθεια. Και στο τέλος το θαυμασμό. Αργότερα γράφτηκε στο πανεπιστήμιο στα νομικά. Και πήρε το δίπλωμά του, κατόρθωμα για τους ανθρώπους του είδους του". (Από τον πρόλογο του Τάκη Αδάμου στη δεύτερη έκδοση του ηθογραφίας του Χατζόπουλου "Ο πύργος του Ακροποτάμου". Αθήνα 1987).

Τελειώνοντας το γυμνάσιο ο Κωνσταντίνος, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Όπως γράφει ο Μάρκος Γκιόλιας στην ηλικία των δεκαέξι ετών είναι κιόλας φοιτητής της Νομικής, έχοντας στην πορεία επιφανείς νομοδιδασκάλους: τον ρωμαϊστή Πέτρο Παπαρρηγόπουλο, ίσως και τον Παύλο Καλλιγά, τον οικονομολόγο Ιωάννη Σούτσο, τον διεθνολόγο Στέφανο Στρέιτ, τον ποινικολόγο Κων. Κωστή και στη Φιλοσοφία του Δικαίου τον Νεοκλή Καζάζη, που με τη διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο επιζητούσε να δημιουργήσει «κοινωνικούς φιλοσόφους». Ο τελευταίος ήταν, μάλιστα, ο πρώτος που τον μύησε στη μελέτη του Faust του Goethe.

Με το που πάτησε το πόδι του στην πρωτεύουσα, άρχισε να εκδηλώνεται το ποιητικό του ταλέντο. Δημοσιεύει το πρώτο του ποίημα «Έλα Ξανθή», στο περιοδικό «Εβδομάς». Με το ψευδώνυμο «Πέτρος Βασιλικός».

Να πώς περιγράφει το πρώτο αυτό βήμα του στην λογοτεχνία, ο τότε διευθυντής του περιοδικού Δημήτρης Καμπούρογλου: «Ένα πρωί του 1884 εισήλθε στο γραφείο μου ένα ωχρό και υπόξανθο παιδί κρατώντας ένα χαρτί, μου είπε δε με συστολή και με το παρθενικό ερύθημα, ότι πρόκειται περί ποιήματός του δια την δημοσίευσιν του οποίου και με παρεκάλεσε….το διάβασα. Ήτο απλούν, τρυφερόν και με ποιητικήν ιδίως σκέψιν.

- Θα το δημοσιεύσω, του είπα και έφυγε καταχαρούμενος. Κατόπιν άρχισε να με επισκέπτεται, έως ότου τον αγάπησε όλος ο κύκλος της «Εβδομάδος», φίλοι, δημιουργοί και δημιουργούμενοι».


Το 1891 o Κ. Χατζόπoυλoς αποφοίτησε από την Νομική Σχολή και επιστρέφοντας στο Αγρίνιο ανοίγει δικηγορικό γραφείο. Την δικηγορία όμως δεν την άσκησε στο Αγρίνιο πάνω από πέντε χρόνια (1891 - 1896). Όπως προκύπτει από τα αρχεία του Ειρηνοδικείου Αγρινίου κατά το μικρό διάστημα που o Κ. Χατζόπoυλoς ασχολήθηκε με την δικηγορία στο Αγρίνιο σε ηλικία 23 χρονών, η παρουσία του στο δικαστήριο αυτό, ιδιαίτερα κατά τα έτη 1893 και 1894, ήταν συχνή.

Το παραπάνω δικόγραφο γραμμένο δια χειρός του Κ. Χατζόπουλου 
αφορά "Προτάσεις ενώπιον του Ειρηνοδικείου Αγρινίου" σε δίκη 
μεταξύ Πάνου Σαλάκου κατά Αριστείδη Αλεξανδροπούλου,
με ημερομηνία συντάξεώς του την 9η Μαρτίου 1893
ΠΗΓΗ: epoxi.gr
Γιάννης Π. Βλασσόπουλος


Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στα 1889-1891 στην Κέρκυρα και έλαβε μέρος στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, ως ανθυπολοχαγός. Η εμπειρία του από την κατάσταση του ελληνικού στρατού ήταν απογοητευτική και αυτό, μαζί με την ιδεολογική στροφή του, συνετέλεσε στην τελική απόρριψη της Μεγάλης Ιδέας, γεγονός που εξέφρασε στο διήγημά του «Αντάρτης» (1907), το οποίο αναφέρεται ακριβώς στον πόλεμο αυτό. Στο διήγημά του αυτό ένας μαχητής του μετώπου σαρκάζει την κατάντια του ελληνικού στρατού στον πόλεμο του 1897: «Στρατός! Στρατό το λένε αυτό το σκόρπιο ασκέρι; Χα χα!».

Από τους πρωτοπόρους του δημοτικισμού, το 1898 εξέδωσε το πρωτοπόρο φιλολογικό περιοδικό «Τέχνη», που υπήρξε σταθμός στα νεοελληνικά Γράμματα. Η διάρκεια ζωής του περιοδικού του μικρή αφού έκλεισε μόλις συμπλήρωσε έναν χρόνο ζωής, δώδεκα μηνιαία τεύχη από τον Νοέμβρη του 1898 έως τον Οκτώβριο του 1899. Ωστόσο, έγραψε ιστορία.
 Όπως είχε φιλοδοξήσει ο ιδρυτής της, η Τέχνη δεν έμοιαζε με κανένα ως τότε περιοδικό. Ήταν το πρώτο λογοτεχνικό περιοδικό που γραφόταν στη δημοτική, πριν ακόμα κι από τον Νουμά. Και ήταν καθαρά λογοτεχνικό περιοδικό, με συνεργάτες τα πιο λαμπρά ονόματα της πνευματικής ζωής.
 Οι συντελεστές του περιοδικού ονομάστηκαν "μαλλιαροί" και έγιναν στόχος του χλευασμού των δημοσιογράφων των εντύπων που χρησιμοποιούσαν την καθαρεύουσα.
Ο Παύλος Νιρβάνας, που ήταν από τους πρωτεργάτες της «Τέχνης» (δικό του ποίημα, ομότιτλο με το περιοδικό, κοσμούσε το πρώτο τεύχος) σε φιλολογικές αναμνήσεις που δημοσίευσε πολλά χρόνια αργότερα, μεταφέρει το κλίμα της εποχής με το αφήγημά του: Η «Τέχνη» και ο μαλλιαρισμός.


Το 1ο τεύχος του περιοδικού "Η ΤΕΧΝΗ", 1898

Τo 1899 διακόπτει την έκδοση της «Τέχνης» και αναχωρεί για σπoυδές στηv Γερμαvία. Εκεί αγωνίστηκε για την επίλυση του γλωσσικού μας ζητήματος και πρωτοστάτησε στην ίδρυση διαφόρων δημοτικιστικών συλλόγων.
Το 1900 ταξίδεψε για ένα χρόνο στη Γερμανία (Μόναχο, Βερολίνο, Δρέσδη), όπου γνώρισε και παντρεύτηκε τη Φιλανδή Sunny Haggmann. Μετά τον γάμο τους εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Το 1902 γεννήθηκε η κόρη τους, Σέντα και το 1905 μετακομίζουν στο Μόναχο όπου έμειναν μέχρι το 1914.

Στην Γερμανία ήρθε σε επαφή με την σοσιαλιστική κίνηση, μελέτησε με πάθος τους κλασικούς του σοσιαλισμού και έγινε ένθερμος υποστηρικτής της νέας ιδεολογίας.

Επίσης βρισκόμενος στο Μόναχο πρωτοστατεί, με κεντρικό άξονα τη συσπείρωση των σοσιαλιστικών δημοτικιστών, στη σύσταση της «Σοσιαλιστικής Δημοτικιστικής Ένωσης» (Δεκέμβριος του 1909.) Το 1911 ίδρυσε στην Γερμανία με συμμετοχή των εκεί Ελλήνων σπουδαστών το «Αδελφάτο της Δημοτικής». Το μανιφέστο αυτού του σωματείου υπάρχει δημοσιευμένο στο «Νουμά».

Από την ίδρυση σχεδόν του «Σοσιαλιστικού Κέντρου Αθηνών», το 1911, ως το τέλος του 1914, o Xατζόπουλος, θα βρίσκεται σε συνεχή επαφή με την κίνηση αυτή και με τον ιδρυτή της τον Νικόλαο Γιαννιό, που κατά τη γνώμη του Χατζόπουλου εκπροσωπούσε στην Ελλάδα την κύρια σοσιαλιστική κατεύ­θυνση της Ευρώπης. Έτσι το 1908 μεταφράζει το γνωστό «Κοινωνιστικό Μανιφέστο» του Καρλ Μαρξ και του Φρίντριχ Ένγκελς και το βιβλίο του Μαρξ «Μισθωτή εργασία και Κεφάλαιο» το οποίο όμως δεν τυ­πώ­θη­κε. Αρθρογραφεί στο περιοδικό "Σοσιαλισμός", στο οποίο δημοσιεύεται η περίφημη μελέτη του : "Τι θέλει και τι είναι ο Σοσιαλισμός".

Η μετάφραση του «Κοινωνιστικού Μανιφέστου» δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Εργάτης" του Βόλου, το 1908, που εξέδιδε τότε ο νεαρός δικηγόρος Κων. Ζάχος. Δημοσιεύτηκε σε 8 συνέχειες με τον τίτλο "Προκήρυξη του Κοινωνιστικού Κόμματος" και με το ψευδώνυμο Π. Βασιλικός.

Η δημοσίευση της μετάφρασης του Κομμουνιστικού Μανιφέστου
στον "Εργάτη" του Βόλου, 1908, με το ψευδώνυμο Πέτρος Βασιλικός. 

Στο Μανιφέστο ο Κ. Χατζόπουλος μετέφρασε τον όρο κομμουνιστής ως κοινωνιστής και το απέδωσε σε έντονα δημοτική γλώσσα, σε μια προσπάθεια να δείξει πως υψηλές έννοιες μπορούν να αποδοθούν στη γλώσσα που μιλά ο λαός στην καθημερινότητά του.

«Ένα φάντασμα τριγυρίζει στην Ευρώπη – το φάντασμα του Κοινωνισμού. Όλες οι δυνάμεις της γέρικης Ευρώπης κάμανε ιερό σύνδεσμο να το κυνηγήσουνε», έτσι αποδόθηκε η διάσημη εισαγωγή των Μαρξ-Ένγκελς.

Η μετάφραση του Χατζόπουλου θα εκδοθεί σε βιβλιαράκι το 1913, από το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών, με ένα μικρό πρόλογό του και με το πραγματικό του όνομα αυτή τη φορά.

1913

Στην ίδια εφημερίδα του Βόλου, τον Ιούνιο του 1908, έγραψε ένα άρθρο με τίτλο «Διοργάνωση», όπου προτείνει τη δημιουργία στην Ελλάδα Εργατικού Κόμματος και καταλήγει στο άρθρο του: «…ο σημερινός εργάτης δεν είναι ταπεινός ζητιάνος, μα απαιτητής αγέρωχος.....ο σημερινός εργάτης δεν χτυπά δειλά την πόρτα του αφέντη του, αλλά τη σπάει με βία, όταν δεν ανοίγει.»


Παράλληλα την ίδια περίοδο ο Χατζόπουλος επιδόθηκε στη μετάφραση θεατρικών έργων. Τα μεταφρασμένα έργα του παίζονται στο Βασιλικό θέατρο της Αθήνας.

 Επίσης επιδόθηκε και στην κριτική λογοτεχνίας, κυρίως από τις στήλες του περιοδικού «Ο Νουμάς».

Το 1914, με την έκρηξη του Α' Παγκόσμιου Πόλεμου, επιστρέφει στην Ελλάδα με την οικογένειά του.

Απογοητευμένος από τις σοσιαλιστικές ομάδες στην Αθήνα- κι αυτό φαίνεται στo γράμμα πoυ έστειλε στoν σoσιαλιστή και συνεργάτη του Ν. Γιαvvιό το 1914- θα στραφεί προς την αριστερή πτέρυγα του Βενιζελισμού. Του γράφει λοιπόν:

"Α­γα­πη­τέ φίλε,

Σκέ­φτη­κα το πράμα κα­λύ­τε­ρα. Ο σε­βα­σμός στον εαυτό μου δεν μου επι­τρέ­πει να ανα­κα­τευ­τώ πια με τους πα­λιαν­θρώ­πους του Σ.Τ.Ε.Τ.Ε., έστω και πο­λε­μώ­ντας τους. Μου φαί­νου­νται όλα αυτά μα­ταιο­πο­νί­ες. Το κή­ρυγ­μα του σο­σια­λι­σμού κατά ξένα πρό­τυ­πα είναι πρό­ω­ρο ακόμη για το ρωμιό ερ­γά­τη. Το πρώτο πού του χρειά­ζε­ται είναι να μάθει να δια­βά­ζει και να γρά­φει και να πάρει με­ρι­κά ηθικά μα­θή­μα­τα. Είναι η πίστη που σχη­μά­τι­σα τώρα που γνώ­ρι­σα από κοντά την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Με την πε­ποί­θη­ση μου αύτη εννοώ να μείνω, χωρίς να θέλω, να επη­ρε­ά­σω ούτε σένα, ούτε κα­νέ­ναν άλλο.

Έτσι νο­μί­ζω εί­με­θα εξη­γη­μέ­νοι.

Σε ασπά­ζο­μαι δικός σου πάντα 
Κων. Χα­τζό­που­λο­ς"

Για την μεταστροφή αυτή του Χατζόπουλου τη δική του εξή­γη­ση δίνει ο φίλος του Ν. Γιαν­νιός:

«Τονε φέ­ρα­με στα 1914, μέσα σε ένα πε­ρι­βάλ­λο πρω­τό­γο­νο, μέσα στις μι­κρο­πο­νη­ριές, στις προ­στυ­χιές, στις κα­χυ­πο­ψί­ες, στους ψω­ρο­ε­γω­ι­σμούς και τους σα­λιά­ρι­κους φα­φλα­τι­σμούς του αμόρ­φω­του Έλληνα ερ­γά­τη.. από τις πρώ­τες μέρες ο Χα­τζό­που­λος είχε χάσει τα νερά του.(…)

Έτσι όταν μα­ζε­φτή­κα­με όλοι οι σο­σια­λι­στές στην «αί­θου­σα Δρα­κού­λη» και είχε δοθεί η προ­ε­δρεία στο Χα­τζό­που­λο για να μας ενώ­σει, η ψυχή του Κώστα πέ­ρα­σε από ένα αλη­θι­νό μαρ­τύ­ριο. Στη φι­λο­σο­φη­μέ­νη του λο­γι­κή άκουε ν’ α­πα­ντούν τα ηλί­θια επι­χει­ρή­μα­τα των άξε­στων, ακόμη κι ενός με­θυ­σμέ­νου! Ως που ένας από τον όχλο έθιξε εκεί­νο που ο Κώ­στας είχε για το πιο ιερό, τη σο­σια­λι­στι­κή ηθική του, και μ’ αυτή τη νευ­ρο­πά­θειά του. Αλ­λοί­μο­νο! Από τότες έφυγε και μας πα­ρά­τη­σε».


Τον Αύγουστο του 1917 διορίστηκε διευθυντής στην υπηρεσία Ελληνικής λογοκρισίας. Στην ίδια υπηρεσία δούλευαν και οι Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Ντίνος Κυριαζής και ο συγγραφέας Ζαχαρίας Παπαντωνίου.

Στις 30 Οκτωβρίου του 1918 στέλνει επιστολή παραίτησης από την υπηρεσία Λογοκρισίας η οποία παρότι αρχικά δεν έγινε δεκτή, αργότερα όμως δέχτηκαν την παραίτησή του.

Έγγραφο διορισμού του Κ. Χατζόπουλου
ως διευθυντής του γραφείου λογοκρισίας. 1917


Τον Σεπτέμβριο του 1917 πεθαίνει η μητέρα του και τον επόμενο χρόνο πεθαίνει και ο πατέρας του. Τότε πουλάει τα κτήματά του στην περιοχή «Λυκοράχια»-σημερινό πάρκο- τα οποία αγοράζει ο καπνέμπορος Παπαστράτος.

Τον Αύγουστο του 1920 κατά την διάρκεια ταξιδιού του με το πλοίο «Μοντενέγκρο» προς Brindisi με σκοπό να επισκεφθούν το Τυρόλο της Αυστρίας, πεθαίνει πάνω στο πλοίο. Ήταν 52 ετών.

Η κηδεία του έγινε στις 7 Αυγούστου του 1920 στο Brindisi. Τα οστά του μεταφέρθηκαν το 1952 από την κόρη του Σέντα στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Ο Κώστας Ουράνης γράφει τότε στην εφημερίδα «ΕΣΠΕΡΙΑ» του Λονδίνου:

".....Τα ελληνικά γράμματα έχασαν στο πρόσωπό του έναν αληθινόν ποιητή, ένα μοναδικό μεταφραστή, ένα σημαντικό πεζογράφο έναν πολιτισμένο και φωτεινό τεχνίτη. Έναν διδάσκαλο".
 22 Οκτωβρίου 1920

Το 1928 με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου, επί δημαρχίας Ανδρέα Παναγόπουλου, η «Πλατεία Υπαίθρου Αγοράς» ονομάστηκε σε «Πλατεία Χατζοπούλου». Η συγκεκριμένη πλατεία επιλέχτηκε επειδή εκεί βρισκόταν το πατρικό σπίτι του.

Οικία Χατζόπουλου, στην πλατεία Χατζοπούλου.
Πηγή: "Το Αγρίνιο", Θεοδ. Θωμόπουλος


Το 1956, επί δημαρχίας Ηλία Σαγεώργη, γίνονται τα αποκαλυπτήρια της προτομής του ποιητή, έργο του γλύπτη Κλέαρχου Λουκόπουλου από το Θέρμο.

Αποκαλυπτήρια προτομής Χατζόπουλου, 30-9-1956
Πηγή: "Το Αγρίνιο, κάποτε", Αρ. Μπαρχαμπά


Αργότερα κατασκευάζονται στην πλατεία, μετά από απαίτηση των κατοίκων, «Βεσπασιανές» (ουρητήρια).

Η προτομή αφαιρέθηκε από την πλατεία και μεταφέρθηκε στο Παπαστράτειο Δημοτικό πάρκο θεωρώντας ότι υποβαθμιζόταν τοποθετημένη πάνω από τα ουρητήρια της πλατείας. Η προτομή εκεί βεβηλώθηκε και μετά από επιδιόρθωση μεταφέρθηκε στον χώρο του πρώην σιδηροδρομικού σταθμού. Αποσύρθηκε κι από εκεί και από τότε αγνοείται η τύχη της. Πολλοί λόγιοι της εποχής με επιστολές σε εφημερίδες και περιοδικά εξέφρασαν, τότε, την πικρία τους για την αφαίρεση της προτομής.

Επιστολή Δημ. Γιάκου προς την "Νέα Εστία"
εκφράζοντας την δυσαρέσκειά του για την
αφαίρεση της προτομής του Κ. Χατζόπουλου.


Τον Μάιο του 2008 μία νέα προτομή του Κ. Χατζόπουλου εγκαινιάζεται στην ομώνυμη πλατεία, έργο αυτή την φορά του γλύπτη Βασίλη Παπασάικα.

Εργογραφία

Ι.Ποίηση
• Τα τραγούδια της ερημιάς. Αθήνα, τυπ. Εστίας Κ.Μαίσνερ και Ν.Καργαδούρη, 1898 (με το ψευδώνυμο Πέτρος Βασιλικός).
• Τα ελεγεία και τα ειδύλλια. Αθήνα, έκδοση του περ. Τέχνη, 1898 (με το ψευδώνυμο Πέτρος Βασιλικός).
• Απλοί τρόποι. Αθήνα, Ζηκάκης, 1920.
• Βραδινοί θρύλοι. Αθήνα, Βασιλείου, 1920.
ΙΙ.Πεζογραφία
• Αγάπη στο χωριό· Σχεδιογραφήματα Λουκά Γεραλή. Αθήνα, τυπ. Εστία, 1910.
• Ο πύργος του Ακροπόταμου· Ηθογραφία. Αθήνα, Φέξης, 1915.
• Υπεράνθρωπος· Διήγημα. Αθήνα, Φέξης, 1915.
• Τάσω, Στο σκοτάδι κι άλλα διηγήματα. Αθήνα, τυπ.Εστία, 1916.
• Φθινόπωρο. Αθήνα, τυπ. Εστία, 1917.
• Η Αννιώ και άλλα διηγήματα· Μετά κριτικού προλόγου Κωστή Παλαμά. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1923.
ΙΙΙ.Μετάφραση
• Γκαίτε, Ιφιγένεια εν Ταύροις· Μετάφρασις Κ.Χατζόπουλου. Τυβίγγη, τυπ. Λάουπ, 1910 (και έκδοση τρίτη, αναθεωρημένη, Αθήνα, Ι.Κολλάρος, 1920).
• Το κοινωνιστικό μανιφέστο των Μαρξ - Ένγκελς. Αθήνα, τυπ. της Εφημερίδας των εργατών, 1913.
• Γουσταύου Γκέιγερσταμ, Το βιβλίο του μικρού αδελφού· Μυθιστόρημα ενός γάμου· Μετάφραση από το σουηδικό Κωνσταντίνου Χατζόπουλου. Αθήνα, Βασιλείου, 1915.
• Γκαίτε, Φάουστ. Αθήνα, Εστία, 1916.
• Γκόγκολ, Ο επιθεωρητής.
• Φραντς Γκριλλπάρτσερ, Μήδεια· Τραγωδία σε πράξεις τέσσερες· Μετάφραση Κωνσταντίνου Χατζόπουλου. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1927.
• Έρμαν Μπαγκ, Οι τέσσεροι διάβολοι· Μετάφραση Κώστα Χατζόπουλου. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1927.
• Ούγκο φον Χόφφμαννσταλ, Ηλέκτρα. Αθήνα, Εστία, 1916.
ΙΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Ποιήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1955.
• Άπαντα· ΠεζάΙ. Αθήνα, Ίκαρος, 1956.
• Άπαντα· ΠεζάΙΙ. Αθήνα, Ίκαρος, 1957.
• Άπαντα· Μέρος πρώτο· Πεζά · Φιλολογική επιμέλεια Ανθούλα Σεφεριάδου. Αθήνα, Πατάκης, 1988.
• Τα διηγήματα· Φιλολογική επιμέλεια Έρη Σταυροπούλου. Αθήνα, Συνέχεια, 1989.
• Τα ποιήματα · Εισαγωγή - φιλολογική επιμέλεια Γιώργου Βελουδή. Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1992.
• Κριτικά κείμενα (εισαγωγή - επιμέλεια Κρίστας Ανεμούδη - Αρζόγλου). Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1996.

ΠΗΓΕΣ: 
  • Πολιτισμός και Αγρίνιο, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αγρινίου, 1999
  • elia.org.gr
  • Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, ekebi.gr
  • users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/kwnstantinos_xatzopoylos_poems.htm
  • epoxi.gr
  • Σάννυ Χαίγκμαν-Χατζοπούλου, Τα απομνημονεύματά μου, Η ζωή μου με τον Κώστα Χατζόπουλο - Επιμέλεια: Μαίρη Χρυσικοπούλου, Λαογραφικό-Ιστορικό-Φιλολογικό Μουσείο Αιτωλ/νίας
  • Βιβλιοθήκη ΑΣΚΙ

Τρίτη 3 Μαρτίου 2020

Αθανάσιος Γεράκης



Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1868 από γονείς επτανήσιους.

Σπούδασε νομικά αλλά ποτέ δεν άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Όταν τελείωσε τις σπουδές του στην Αθήνα έφυγε στην Ευρώπη όπου σπούδασε Γαλλική και Γερμανική φιλολογία. Έπειτα έφυγε για Αμερική. Φτάνοντας στην Ν. Υόρκη ίδρυσε τον «Σύνδεσμο Αιτωλοακαρνάνων», του οποίου ήταν η ψυχή. Σκοπός του ήταν να ενώσει τους Αιτωλοακαρνάνες, να ξυπνήσει το πατριωτικό αίσθημα των ομογενών και να ενισχύσουν την πατρίδα τους για την ολοκλήρωση της εθνικής αποκατάστασης.

Για να πετύχει το σκοπό του εκτός από τον σύνδεσμο εξέδιδε και έμμετρες σατυρικές εφημερίδες όπως τον «Ρωμιό ομογενή» (1908) και «Τ’ αγκάθι» (1913) που σατίριζε την νωχέλεια κι αδιαφορία των Ελλήνων της Αμερικής μπροστά στο δράμα της πατρίδας.

Το καλλιτεχνικό τμήμα του «Συνδέσμου Αιτωλοακαρνάνων» έδινε παραστάσεις με πατριωτικά έργα, γραμμένα από τον ίδιο τον Γεράκη.

Εκτιμήθηκε τόσο πολύ η προσπάθειά του να ενισχύσει την πατρίδα του που οι εφημερίδες της Ελληνικής παροικίας στην Ν. Υόρκη «Εθνικός Κήρυξ», «Ατλαντίς», «Σάτυρα» κ.α. δέχονταν με ενθουσιασμό κάθε καλλιτεχνική εκδήλωση του Γεράκη.

Αθανάσιος Γεράκης


Ο Γεράκης ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα. Αφού με τα ποιήματα, τα πεζά του κείμενα και τις σατυρικές του εφημερίδες έσπειρε στους έλληνες ομογενείς της Αμερικής την αγάπη για την πατρίδα, το 1920 επέστρεψε στο Αγρίνιο.

Μένει στο «Καλαμένιο σπίτι» του, στην «Γερακοφωλιά», όπως την έλεγε. Το σπίτι αυτό βρισκόταν στην οδό Μεσολογγίου (σημερινή Χαριλάου Τρικούπη), πίσω από τους Αγίους Αναργύρους. Τα πάντα σ’ αυτό το σπίτι ήταν φτιαγμένα από καλάμια. Κρεβάτι, τραπέζια, καρέκλες, κάγκελα… τα πάντα από καλάμια.

Η "Γερακοφωλιά", το σπίτι του Γεράκη



Γράφει ο ίδιος, αυτοσαρκαζόμενος, στην εφημερίδα «Φως» του Αγρινίου για την ζωή του και το σπίτι του:

Γλωσσομαθής, με το βιβλίο
γυρνώ και μες το καφενείο
μες το χειμώνα, δίχως ταίρι
μοναχός και το καλοκαίρι.
Κι όλο ζητώ ξιφίρ Μπαλέρ
να βρω καμία μιλιοναίρ.

Πουλί δεν είμαι, πουλιού όνομα έχω.
Τ’ είμαι; Από καλάμι σπίτι έχω κάμει.
Το έχω εργαστήρι μου, ξεπαγιαστήρι μου.
Γύρισα, γύρισα, θάλασσες, πόντους
τους γερούς πόντους εδώ να βρω.
Γι αυτή την τρέλα, μια μανιβέλα
πάρτε και λύστε μου τον αφαλό.

Το 1926 ίδρυσε στο Αγρίνιο το «Αμφικτυονικό Αδελφάτο», μαζί με τον Αγρινιώτη ζωγράφο και γλύπτη Ανδρέα Γεωργιάδη. Το "Αμφικτυονικό Αδελφάτο¨ήταν ένα πολιτιστικό και καλλιτεχνικό σωματείο που έγινε η μαγιά για όλη την μετέπειτα κοινωνική ανάπτυξη της πόλης.

Το «Αμφικτυονικό Αδελφάτο» έδινε συνεχείς παραστάσεις για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Ιδιαίτερη επιτυχία είχαν οι παραστάσεις του «Γιού της Καρμανιόλας» - που ήταν μία πιστή εικόνα των ηθών και εθίμων της Αιτωλοακαρνανίας - και της «Απάτης του Κόσμου», κοινωνικό δράμα.

Ο «Εθνικός Κήρυξ» της Αμερικής γράφει στο φύλλο του της 17ης Μαρτίου 1917 : «Ο Γυιός της Καρμανιόλας», έτσι τιτλοφορείται το δραματικόν έργον του λόγιου δικηγόρου Αθανάσιου Γεράκη, του τόσου γνωστού στον Ελληνισμόν της Αμερικής».
Τα έργα ήταν γραμμένα από τον ίδιο τον Γεράκη και οι παραστάσεις δίνονταν στο παλιό 1ο δημοτικό σχολείο που στεγαζόταν τότε το θέατρο του Αδελφάτου, στο κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος.




Σ’ αυτές τις κινήσεις του Αδελφάτου παίρνουν μέρος όλες οι προοδευτικές δυνάμεις του Αγρινίου φορώντας και την διακριτική τους κονκάρδα. (Η κονκάρδα τους είχε 3 σήματα: το συν +, το πλην – και το άπειρο).

Μέλη του «Αμφικτυονικού Αδελφάτου» ιδρύουν τον Παναιτωλικό Γυμναστικό Σύλλογο και τις Νυχτερινές Σχολές που στις αρχές διδάσκουν οι ίδιοι.

Τα γυναικεία μέλη του Αδελφάτου με επικεφαλής την κ. Παναγοπούλου, σύζυγο του δημάρχου, ιδρύουν την «Φιλόπτωχο Αδελφότητα» με εξαιρετική δραστηριότητα.

Ο Γεράκης είναι η ψυχή όλων αυτών των κινήσεων και των εκδηλώσεων.

Ο ίδιος, ζητώντας την βοήθεια και την συμπαράσταση των συμπολιτών του, προσπαθεί να υλοποιήσει ένα όνειρο που είχε να δημιουργήσει τεχνητή λίμνη στο δασύλλιο του Αγίου Χριστοφόρου.

Εφ. "ΤΟ ΦΩΣ", Μάρτιος 1932
   


Γράφει επίσης ποιήματα με λεπτή και πολιτισμένη σάτιρα και οι τοπικές εφημερίδες τα εκδίδουν, γράφει πεζά κείμενα παρμένα από την ζωή του Αγρινίου.

Ταυτόχρονα ασχολείται με την ζωγραφική και την γλυπτική.

Χαρακτηριστική η περιγραφή του γλύπτη Καπράλου για την πρώτη επαφή του με την γλυπτική και τον Γεράκη. Γράφει στην αυτοβιογραφία του ο Καπράλος :

«….Μιά μέρα όπως πήγαινα στο χωριό, ήτανε βραδάκι, βλέπω εκεί δίπλα σ’ ένα οικόπεδο που περνούσε ένα ποταμάκι, δίπλα στου Ανδρικόπουλου, ένα σπιτάκι χαμηλό σαν καλύβα κι έξω απ’ το σπιτάκι ένα γεροντάκι κάτι να φτιάχνει. Πλησιάζω σιγά-σιγά και τι να δω! Το γεροντάκι δεν με είχε αντιληφθεί. Είχε σ’ ένα τρίποδο έναν καθρέφτη που είχε τρία φύλλα και πάνω σ’ ένα καβαλέτο, ένα κεφάλι σε φυσικό μέγεθος από τσιμέντο. Σ’ ένα κουτάκι είχε τσιμέντο φρέσκο και με μια σπάτουλα έπαιρνε τσιμέντο και το έβαζε στο κεφάλι που είχε στο καβαλέτο και του έμοιαζε καταπληκτικά. Έκανε το κεφάλι του κοιτάζοντας στον τρίπτυχο καθρέφτη. Γλυπτική δεν είχα δει μέχρι τώρα. Όταν με αντιλήφθηκε μου έβαλε τις φωνές. Έφυγα τρέχοντας γιατί είχα αργήσει και είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει…… Αθανάσιος Γεράκης λεγόταν το γεροντάκι που έφτιαχνε το κεφάλι».

Και παρακάτω ο Καπράλος διηγείται την σπουδή γλυπτικής δίπλα στον Γεράκη, πως τον μύησε στην Γαλλική λογοτεχνία, πως τον γνώρισε με τον αρχιτέκτονα Βασίλη Κουρεμένο και του έστρωσε τον δρόμο για την Σχολή Καλών Τεχνών.

   


Η οικονομική δυσπραγία όμως χτυπάει και το Αδελφάτο. Όλο και λιγότεροι Αγρινιώτες μπορούν να διαθέσουν να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις του σωματείου, οι χορηγίες όλο και λιγοστεύουν με αποτέλεσμα να σταματήσει την λειτουργία του.
Ο Γεράκης πέθανε μόνος στο «Άσυλο Ανιάτων» στην Αθήνα το 1938, σε ηλικία 70 ετών.

ΠΗΓΕΣ:
  • Αυτοβιογραφία Χρ. Καπράλου
  • Το Αγρίνιο, Θεόδ. Θωμόπουλος
  • Φωτογραφίες από το "Αγρίνιο...κάποτε", Αριστείδης Μπαρχαμπάς

Κυριακή 1 Μαρτίου 2020

Τα Χάνια του Αγρινίου



Από αρχαιοτάτων χρόνων είχαν δημιουργηθεί σημεία ανάπαυσης ταξιδιωτών σε επίκαιρες θέσεις σε δρόμους και περάσματα. Όμως από τις αρχές του 17ου αιώνα, όταν οι ανάγκες λόγω της ανάπτυξης του εμπορίου, αλλά και των μετακινήσεων περιηγητών και ταξιδευτών της εποχής εκείνης, δημιουργήθηκαν περισσότερο οργανωμένοι χώροι ανάπαυσης και σίτισης για ανθρώπους και ζώα.
 Ήταν τα λεγόμενα καραβάν σεράγια (kervansaray) ή χάνια. Η λέξη «χάνι» είναι περσικής προέλευσης και ανάγεται (πιθανόν) στους σταθμούς ανεφοδιασμού που οργάνωσαν οι Αχαιμενίδες (6ος–5ος αιώνας π.Χ.) στις μεγάλες οδικές αρτηρίες . Τέτοιοι σταθμοί , που ο Ηρόδοτος ονομάζει «καταλύσεις» και ο Κτησίας «emporia» , γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση τον 13ο αιώνα στην Περσία , τη Συρία και την Ανατολία , πριν επεκταθούν και στη Δύση .
Από τις αρχές του 19ου αιώνα δημιουργήθηκαν και χάνια μέσα στον αστικό ιστό. Σε επίκαιρα σημεία υπήρχαν τα χάνια (πανδοχεία) για ξεκούραση ή διανυκτέρευση των ταξιδιωτών και των ζώων τους.
Στην περιοχή του Αγρινίου υπήρχαν πολλά χάνια από την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Ένα από τα μεγαλύτερα χάνια ήταν το Χάνι του Αλάμπεη. Βρισκόταν στο τέλος των γεφυριών του Αλάμπεη προς την Μακρυνεία. Αναφορά για το χάνι του Αλάμπεη δίνει ο Γάλλος περιηγητής Μ. Raoul de Malherbe το 1834, όταν κατά την περιήγησή του στην  περιοχή μας αναφέρει ότι αυτός και η συνοδεία του κοιμήθηκαν στο χάνι του Αλάμπεη πριν φτάσουν στο Βραχώρι. Και ο Άγγλος D. E. Colnaghi, τo 1861, αναφέρει την διανυκτέρευσή του στο χάνι του Αλάμπεη.

Χάνι στην Δυτική Ελλάδα, 1887

Η πλατεία Μπέλλου ήταν το στέκι των ταξιδιωτών γιατί γύρω στην πλατεία υπήρχαν πολλά χάνια. Εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το ξενοδοχείο “LETO” – παλιότερα το ξενοδοχείο «ΑΘΗΝΑΙ»- ήταν το χάνι του Σταθόπουλου. Εκεί που βρίσκεται σήμερα το HONDOS CENTER –παλιότερα το ξενοδοχείο «ΑΚΡΟΠΟΛ» των αδελφών Στρανομίτη- ήταν το χάνι του Σούλου. Και εκεί που σήμερα είναι το ακίνητο του Χολή ήταν το χάνι του Σύρμου.
Πάντα υπήρχαν σταθμευμένα κάρα και σούστες έξω από αυτά τα χάνια.
Επί της οδού Ι. Σταΐκου ήταν το χάνι των Σωχωριταίων. Λίγο πιο πέρα προς το ρέμα που κατέβαινε στην πλατεία Καραπανέικα ήταν το χάνι του Λέκα.

Η είσοδος στο χάνι των Σωχωριταίων επί της Ι. Σταΐκου

Επί της οδού Μπαϊμπά εκεί που σήμερα είναι το διατηρητέο του Χατζή ήταν το χάνι του Αυδή.
Επί της οδού Καραπαπά, στο ακίνητο του Σουμέλη, ήταν το χάνι του Σουμέλη.
Στην πλατεία Χατζοπούλου ήταν το χάνι του Πολίτη- που το έλεγαν και χάνι της Γραβιάς- και το χάνι του Σιαπλαούρα.
Προς την οδό Τσαλδάρη ήταν το χάνι του Ναούμ.
Στην περιοχή του Αγίου Χριστοφόρου ήταν το χάνι του Μανούσου.
Επί της οδού Καρπενησίου ήταν το χάνι του Αναστασόπουλου.
Πολλά τα χάνια στην πόλη του Αγρινίου. Αυτό δείχνει ότι ήταν πέρασμα και σταθμός ταξιδιωτών.
 Στον δρόμο από Αγρίνιο για Γιάννενα σταματούσαν στα χάνια που βρίσκονταν, στην Σφήνα, στη Λεπενού, στην Αμφιλοχία, στην Άρτα. 

Το χάνι των Μπαλταίων

Περίφημο και το χάνι των Μπαλταίων στον παλιό δρόμο για το Αγρίνιο και κοντά στο μοναστήρι του Προυσού.




ΠΗΓΕΣ:
  • ·       Η Αιτωλοακαρνανία με τα μάτια των περιηγητών, Ευθύμιος Πριόβολος
  • ·       Το Αγρίνιο, Κώστας Μαραγιάννης
  • ·       anexitilo.net
  • ·       Griechenland in Wort und Bild, Amand von Schweiger-Lerchenfeld


Share
Divider Graphics
~Αγρίνιο...Γλυκές Μνήμες~