Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2012

Αγρινιώτισσες στην Αντίσταση (1)



Aπό την πρώτη κιόλας στιγμή της Κατοχής, ο ελληνικός λαός προέβη σε αυθόρμητες πράξεις αντίδρασης, ατομικά και συλλογικά, η οποία δεν άργησε να εκδηλωθεί και σε οργανωμένα σχήματα, με την ίδρυση των αντιστασιακών οργανώσεων από το φθινόπωρο του 1941.
Στην αντίσταση κατά της ξένης κατοχής, πήρε μέρος η πλειοψηφία του ελληνικού λαού.
Ιδιαίτερα δυναμική και πρωτοφανής για την ελληνική πραγματικότητα ήταν η δράση που ανέπτυξαν οι γυναίκες όλων των ηλικιών, και στην Αθήνα και στην ύπαιθρο, συμμετέχοντας σε κάθε είδους αντιστασιακή κινητοποίηση ως και στον ένοπλο αγώνα.
Στην αντιφασιστική λοιπόν πάλη ενάντια στην ξενική κατοχή ξεπηδά αυτός ο νέος παράγοντας, πρώτη φορά τόσο σημαντικός και τόσο μαζικός, στην ιστορία των ελληνικών αγώνων. 

Είναι η γυναικεία συμβολή.


Επί τέσσερα χρόνια η Ελληνίδα έδωκε στον αγώνα αυτόν τα πάντα. Θυσίασε επάγγελμα, υπάρχοντα, την υγεία της, τα παιδιά της και τη ζωή της.
Κορίτσια του θρανίου μέσα στα ιδανικά της Ε.Π.Ο.Ν. κι αγρότισσες γιαγιάδες κάτω από τα συνθήματα του Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ. κατάφεραν απίστευτα πράματα.
Τη βρίσκουμε ζωσμένη τ' άρματα και να πολεμά στα βουνά.
Τη βρίσκουμε ελασίτισσα φρουρό διαφεντεύοντας της Ελλάδας τις πόρτες.
 Κύματα κοριτσιών στη διαδήλωση να καλύπτουν τα τανκς.
Τα εκτελεστικά αποσπάσματα να γαζώνουν το στήθος της κι αυτή να στέκει αγέρωχη φωνάζοντας: 

                               Ζήτω η λευτεριά! 

Τη βρίσκομε να υφαίνει, να πλένει, να μοχτεί μέρα-νύχτα για τους αντάρτες μας.
Να κουβαλά ζαλίγκα τ' αντάρτικα πολεμοφόδια στ' απάτητα ρουμάνια, όπου δεν επλησίαζε μήτε πουλί πετάμενο.
 Να θάβει τα πρώτα παιδιά της και να ετοιμάζει γρήγορα να ρίξει και τα υπόλοιπα στου χάρου τον αγώνα.
 Οι γυναίκες που φούσκωναν τ' ανύπαρκτα από τη στέρηση στήθια τους με τον παράνομό μας τύπο και μας τον κουβαλούσανε.
 Οι γυναίκες που κρύβανε, που θρέψανε, που πλέναν τις πληγές στα ξένα παλικάρια μας όταν τα δικά τους παιδιά δεν υπήρχανε πια.
Οι γυναίκες που  στις ερωτήσεις των δημίων, που προσπαθούν να την κάνουν να μαρτυρήσει μυστικά του Αγώνα, απαντά περήφανα και λακωνικά.  

-Πώς σε λένε;
-Ελληνίδα.
-Πού μένεις;
-Στην Ελλάδα.
-Τι δουλειά κάνεις;
-Υπηρετώ τον Ελληνικό λαό.

 
Αυτών όλων τη θυσία δε θα τη λησμονήσει η Γη...



                Αγρινιώτισσες στην Αντίσταση                               
Οι Αγρινιώτισσες που συμμετείχαν στην Αντίσταση πολλές.
Άλλες επώνυμες και άλλες ανώνυμες ηρωίδες.

                                
                              ΚΑΤΙΝΑ ΧΑΤΖΑΡΑ


Εκτελέστηκε την Μ. Παρασκευή του 1944, η μόνη γυναίκα με άλλους 116 άντρες, στην Αγία Τριάδα.


Η Κατίνα Χατζάρα γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου του 1910. Το βαφτιστικό της όνομα ήταν Βάγια και το επώνυμό της Ρήγα ή Ρήγανη. Καταγόταν από την Φλωριάδα Βάλτου και ήταν κόρη του Νικολάου και της Αρετής Ρήγα ή Ρήγανη. Είχε έναν αδελφό που σκοτώθηκε στα χρόνια της Κατοχής και άφησε πίσω του οικογένεια με πέντε ανήλικα κορίτσια.
Στο Αγρίνιο η Βάγια ζούσε μόνη της, αποκομμένη από την πατρική οικογένεια και σύμφωνα με μαρτυρίες είχε αναπτύξει μία ελευθεριάζουσα ζωή.
Το πότε εγκαταστάθηκε στο Αγρίνιο είναι άγνωστο. Κατάφερε με τις οικονομίες της και αγόρασε ένα μικρό κτήμα και απόκτησε ένα καλό για την εποχή σπίτι.
Ήταν μία όμορφη, νέα γυναίκα, ανεξάρτητη και δυναμική. Αυτή την γυναίκα ερωτεύτηκε ο Αγρινιώτης Αθανάσιος Χατζάρας, γιός του Θεόδωρου και Θεώνης Χατζάρα, ταμίας στο κατάστημα του υφασματέμπορου Αθανάσιου Παπαλέξη. Παντρεύτηκαν στις 12 Φεβρουαρίου του 1942.
Με το όνομα του συζύγου της ανέπτυξε την αντιστασιακή της δράση.
Οι λίγες δημοσιεύσεις και οι προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων που συμμετείχαν στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, αναφέρουν ότι η Κατίνα συμμετείχε στην Εθνική Αλληλεγγύη και προωθούσε ένα σημαντικό έργο. Άλλοι λένε ότι υπήρξε σύνδεσμος για παροχή πληροφοριών.
Με κάποιον τρόπο η δράση αυτή έγινε αντιληπτή.
 Έγιναν συλλήψεις τότε και τα δύο από τα τρία μέλη από τις ομάδες της Εθνικής Αλληλεγγύης (αυτή και η Αργυρώ Παπαστεργίου-Μουντζούρη)  παρέμειναν για αρκετά μεγάλο διάστημα στην φυλακή της Αγίας Τριάδος.
Οι μαρτυρίες  αναφέρουν ότι η Κατίνα Χατζάρα βασανίστηκε πολύ για να αποκαλύψει ονόματα και στοιχεία.
«…Δεν μας άφηναν να την δούμε…την χτύπησαν πολύ…την πήγαν στο νοσοκομείο και πήγα να τη δω…δεν μπόρεσε να πει ούτε μία λέξη, τόσο ήταν μαυρισμένη…δεν γνωρίζουμε περισσότερα…» (Μαρτυρία Χ. Κολλιά)
Στις φυλακές της Αγίας Τριάδος η Κατίνα Χατζάρα ήταν εμφανώς ανήσυχη για την τύχη της. Η προηγούμενη βαρβαρότητα απέναντί της, η αδυναμία κάποιων άλλων να την βοηθήσουν, μετέτρεπε το προαίσθημά της σε βεβαιότητα.
«…Ο πατέρας δεν μπόρεσε να τη σώσει», λέει ο γιός του  Αθανάσιου Χατζάρα από τον δεύτερο γάμο του.
Οι μαρτυρίες λένε ότι οδηγείται στον θάνατο γενναία, άτρωτη αλλά μόνη.
«…Εγώ ήμουνα καμμιά φορά φρουρός στις φυλακές…μιλούσα με την κυρία Κατίνα…καλή γυναίκα…λέγανε ότι την έπιασαν και θα την εκτελούσαν γιατί έραψε μία σημαία…είναι δυνατόν; Κείνη την μέρα δεν θέλω να την θυμάμαι…(Μαρτυρία Αντώνη Πριονά)



Κατίνα Χατζάρα


«…Η Κατίνα ήταν ντόμπρα γυναίκα, όμορφη με ωραία χαρακτηριστικά…Ερχόταν και στο σπίτι μας και πριν…Μόνο αυτές τις δύο γυναίκες (την Κατίνα Χατζάρα και την Αργυρώ Μουντζούρη-Παπαστεργίου) τις είχαν παράμερα, σε ένα καμαράκι. Πήγαινα κάθε μέρα φαγητό στη μάνα μου. Υπήρχε και για την Χατζάρα κάποιες φορές. Το μοιραζόντουσαν. Τη Χατζάρα την έβλεπα…Μου μιλούσε, έτσι μέσα απ’ τα κάγκελα…Είχα δημιουργήσει την εντύπωση ότι δεν την επισκέπτονταν κανένας…Της πήγαινε φαγητό ο Μπαρλίγκας. Την τελευταία μέρα, την Μ. Πέμπτη πήγα να πάω φαγητό. Υπήρχε αναστάτωση. Η Κατίνα πολύ ανήσυχη…Φοβόταν. Κείνη τη μέρα μου έδωσε το τσίγκινο πιάτο της και το δαχτυλίδι της για να το δώσω στον άντρα της. Είχε ένστικτο ότι θα την εκτελέσουν…» ( Συνέντευξη στην Κων/να Μπάδα του Ευάγ. Παπαστεργίου)

«…Η μία ήταν η Κατίνα Χατζάρα, παντρεμένη με τον Θανάση Χατζάρα, που έμενε στην οδό Βλαχοπούλου, κάπου κοντά στο σπίτι του Πέρου. Η Κατίνα ήταν οργανωμένη στο ΕΑΜ. Ήταν η μόνη που εκτελέστηκε, θα το πω στη συνέχεια…Ανάμεσα στους μελλοθανάτους ήταν και η Κατίνα Χατζάρα που σας είπα. Πήγε και στάθηκε χώρια από τους άλλους. Φαινόταν ψύχραιμη στην αρχή και ήταν αμίλητη. Όπως τους πήγαιναν όμως για εκτέλεση, στη στροφή έπεσε κάτω στη γη. Φαίνεται πως λιποθύμησε. Τότε ένας την πιάνει από τα κότσια του ενός ποδιού και την έσερνε μέχρι τη γωνία του κτιρίου. Ήταν μια εικόνα που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Σβάρνιζαν το κορμί της κάτω…το χώμα ήταν βρεγμένο απ’ την ψιχάλα…» (Μαρτυρία του Ν.Ι.Κανή, συγκρατούμενου)



ΠΗΓΕΣ
-ΚΑΤΟΧΗ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ-ΕΜΦΥΛΙΟΣ,
της Κων/νας Μπάδα και Θανάση Σφήκα. 
-Μέλπω Αξιώτη, ’παντα. Γ' τόμος. Χρονικά.
-Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.




6 σχόλια:

  1. Ηρωϊδες, μες στα χαλάσματα !
    όπως λέει και ο θούριος της εποχής.

    Σε σκοτεινές εποχές δεν λογάριασαν,
    σε σκοτεινές εποχές ερωτεύτηκαν την αιωνιότητα
    και την κέρδισαν.

    Θυσία, για πολλούς που ίσως και να μη την θυμούνται κάν..

    Καληνύχτα Γίτσα,
    Όμορφες οι προσπάθειές σου,
    γεμάτες αγάπη για τον τόπο σου και τους ανθρώπους του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ Θάνο!!
      Αυτοί και αυτές Θάνο δεν λογάριασαν οικογένεια, παιδιά, την ζωή τους την ίδια.
      Και εμείς τους χρωστάμε. Τους χρωστάμε τουλάχιστον να διατηρήσουμε αυτά για τα οποία πάλεψαν και κέρδισαν.
      Και νομίζω ήρθε η ώρα να ξεχρεώσουμε το χρέος μας...
      Να 'σαι καλά!!!
      Την καληνύχτα μου!!!

      Διαγραφή
  2. Γίτσα μου για άλλη μια φορά θα πω μπράβο,να σ' έχει ο Θεός καλά να συνεχίσεις την καταγραφή της ιστορίας του Αγρινίου.
    Αμέτρητες οι Αγρινώτισσες που πήραν μέρος στην Αντίσταση αλλά σαφώς ξεχωρίζουν η Κατίνα Χατζάρα και η Μαρία Δημάδη.Θυσιάστηκαν για την πατρίδα και μάλιστα νεαρές,στα καλύτερά τους χρόνια.
    Να υποθέσω ότι ακολουθεί αφιέρωμα και στη δεύτερη ή να έβαζες παραπομπή στην προηγούμενη ανάρτηση που μιλάει για τη Μαρία Δημάδη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δημήτρη,
      εννοείται ότι το επόμενο και αρκετά ακόμα θα είναι αφιερωμένα στις αγωνίστριες αυτές.
      Την Δημάδη, την έχω ήδη αναφέρει αλλά ετοιμάζω ένα υπέροχο, θέλω να πιστεύω, αφιέρωμα σ' αυτή και την αφήνω για το τέλος.
      Η επόμενη είναι μία αγωνίστρια που στους περισσότερους είναι άγνωστη.
      Ευχαριστώ Δημήτρη.
      Την καληνύχτα μου!!!

      Διαγραφή
  3. Μπράβο Γίτσα.
    Σε μια εποχή που οι πιο ηρωϊκές αντιστασιακές μνήμες του λαού μας χάνονται (ή θάβονται) από το σύστημα για να προβάλλεται, εντέχνως, μόνο η υποταγή και ο ραγιαδισμός που δήθεν μας χαρακτηρίζουν σα λαό, οι αναφορές σου αποτελούν πολύτιμη ακτίνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. "Ιχνηλάτη", καλημέρα!!!
    ξέρεις τι με εκπλήσσει ή μάλλον όχι δεν με εκπλήσσει, με θυμώνει;
    Το ότι η νεότερη γενιά έχει παντελή άγνοια αυτής της εποχής. Και δεν φταίνε τα παιδιά. Το σύστημα φταίει, όσο κι αν ακούγεται αυτό τετριμμένο. Και εμείς οι γονείς...
    Αλλά υπάρχουν πολλές φορές στο διαδίκτυο που θυμίζουν αυτή την εποχή.
    Ευχαριστώ φίλε μου.
    Καλό Σααββατοκύριακο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αν έχετε περισσότερες πληροφορίες για τα θέματά μας, καθώς και διορθώσεις ( "ουδείς αλάνθαστος...."), γράψτε μας στο gitsanas@gmail.com

Στείλτε μας και δικές σας σκέψεις, φωτογραφίες, κείμενά σας, ποιήματα στο gitsanas@gmail.com